Chương trình giáo dục sớm Montessori và những điều cần biết

Chương trình giáo dục sớm Montessori có gì khác so với những chương trình giáo dục khác? Ba mẹ có nên áp dụng phương pháp giáo dục sớm này cho con không và nên áp dụng trong giai đoạn nào? Hãy cùng Parent Coach Thanh Nguyễn tìm hiểu sâu hơn về chương trình giáo dục sớm Montessori cũng như những lợi ích mà nó có thể mang đến cho sự phát triển của con.

Tổng quan về phương pháp giáo dục sớm Montessori

Chương trình giáo dục sớm Montessori không còn xa lạ với các bậc phụ huynh hiện đại. Đây là những phương pháp giáo dục được nghiên cứu bởi một chuyên gia trong lĩnh vực triết học, nhân văn, giáo dục đến từ Ý tên là Maria Montessori.

Chương trình giáo dục sớm Montessori đặc trưng bởi việc sử dụng các giáo cụ học tập chuyên biệt để kích thích khả năng học tập và sự hứng thú, tò mò của bé. Phương pháp này được áp dụng cho trẻ từ 0-6 tuổi, phát hiện và thúc đẩy những tiềm năng, thế mạnh của bé ngay từ những ngày đầu. Đồng thời tôn trọng cá tính riêng và sự phát triển tự nhiên của bé, để bé tự lập và tự do nhưng vẫn trong khuôn khổ và kỷ luật.

Xem thêm: Giáo dục sớm cho trẻ là gì? Những điều cần biết về giáo dục sớm

Sự khác biệt của chương trình giáo dục sớm Montessori

Chương trình giáo dục sớm Montessori có giá trị rất lớn trong các nền giáo dục phát triển trên toàn thế giới, chương trình giáo dục này đã được áp dụng cho hơn 25.000 trường học ở Mỹ (6000), Nhật Bản (4000), Anh (800)… Trong những năm gần đây, chương trình giáo dục này cũng được áp dụng rất nhiều trong nền giáo dục Việt Nam, đặc biệt là ở những trường mầm non.

Chương trình giáo dục sớm Montessori được nghiên cứu và phát triển dựa trên những đặc điểm tâm lý và sự phát triển não bộ của trẻ trong giai đoạn đầu đời. Đây là giai đoạn não bộ trẻ có sự phát triển mạnh mẽ nhất về kích thước, trọng lượng cũng như các kết nối neuron thần kinh.

Qua giai đoạn này, não bộ sẽ cắt tỉa những neuron thần kinh không được kích hoạt trong thời gian dài. Và các neuron thần kinh này cũng sẽ không được sản sinh hay được thay thế như các tế bào khác trong cơ thể.

Các phương pháp và bài học trong chương trình giáo dục sớm Montessori sẽ kích thích sự phát triển toàn diện của trẻ ngay từ giai đoạn đầu đời. Dưới đây là những điểm khác biệt giữa chương trình giáo dục sớm Montessori với các chương trình giáo dục truyền thống:

Những nguyên tắc khi áp dụng chương trình giáo dục sớm Montessori

Để chương trình giáo dục sớm Montessori phát huy hiệu quả giáo dục và phát triển trẻ trong giai đoạn 0-6 tuổi, dưới đây là những nguyên tắc mà ba mẹ cần lưu ý và tuân theo trong suốt quá trình giáo dục trẻ:

Tôn trọng trẻ và không áp đặt

Chương trình giáo dục sớm Montessori đặc biệt chú trọng đến sự tự do và tự lập của trẻ. Do đó, khi áp dụng phương pháp giáo dục này, ba mẹ và giáo viên cần phải tôn trọng sự phát triển và cá tính của trẻ. Đặc biệt không nên áp đặt trẻ theo suy nghĩ và tư duy của người lớn. Việc áp đặt trẻ không chỉ đi ngược lại với chương trình giáo dục Montessori mà nó còn có thể ảnh hưởng đến khả năng phát triển cũng như tâm lý của trẻ.

Kết hợp giữa lý thuyết và thực hành

Chương trình giáo dục sớm Montessori không chỉ dạy trẻ những bài học trí não, lí thuyết mà còn cần phải kết hợp với những hoạt động thực tiễn. Ba mẹ có thể rèn luyện cho con bằng cách để con tự làm những công việc cá nhân hằng ngày như đánh răng, mặc quần áo, quét nhà, để giày đúng chỗ,… Thông qua những hoạt động trên, trẻ sẽ học được những kỹ năng như lắng nghe, văn hóa xếp hàng,…

Không thưởng và không phạt

Một trong những điểm đặc trưng của chương trình giáo dục sớm Montessori đó chính là không thưởng và cũng không phạt trẻ. Rất nhiều phụ huynh dạy con theo cách thưởng khi trẻ làm đúng và phạt lúc trẻ làm sai. Tuy nhiên, phương pháp giáo dục sớm Montessori không sử dụng cách dạy đó.

Thưởng cho trẻ khi trẻ làm đúng có thể tạo động lực, khích lệ trẻ tuy nhiên, ở nhiều trường hợp có thể khiến trẻ phát triển sai cách. Trẻ cố gắng học và làm đúng không vì mục đích phát triển mà chỉ vì phần thưởng, lâu dài sẽ sinh ra những hành vi gian lận, ganh đua, bất chấp chỉ để nhận được phần thưởng.

Việc trừng phạt khi trẻ làm sai cũng có thể ảnh hưởng đến tâm lý và sự phát triển của trẻ. Ba mẹ nên hướng dẫn trẻ cách làm đúng cũng như dành cho trẻ những lời động viên và khích lệ để trẻ có thể làm tốt hơn.

Không làm gián đoạn sự tập trung của trẻ

Sự tập trung của trẻ là rất quan trọng, khi trẻ đang tập trung học hoặc làm một việc gì đó, ba mẹ không nên cắt ngang hoặc làm gián đoạn bé. Bởi vì hành động này có thể khiến trẻ mất hứng, tệ hơn là khi nó xảy ra thường xuyên có thể khiến trẻ khó có thể tập trung trong tương lai.

Kết hợp nhiều hoạt động ngoài trời

Chương trình giáo dục sớm Montessori đề cao vai trò của thiên nhiên đối với sự phát triển của trẻ. Việc tiếp xúc với môi trường tự nhiên sẽ giúp trẻ dễ tiếp thu bài học hơn và cảm thấy hứng thú đối với việc học hơn, đồng thời có thể học hỏi thêm được nhiều điều mới bên ngoài. Do đó, ba mẹ và nhà trường nên tổ chức cho trẻ những buổi học, hoạt động ngoài trời với không khí an toàn và điều kiện an toàn.

Tôn trọng sự khác biệt ở trẻ

Mỗi cá thể từ khi sinh ra đều sở hữu cá tính, đặc điểm riêng. Do đó, ba mẹ cần phải tôn trọng sự khác biệt ở trẻ, không nên kỳ vọng và ép buộc trẻ phải giống như bất kỳ đứa trẻ nào khác.

Cách áp dụng chương trình giáo dục sớm Montessori cho trẻ

Ngoài những trường mầm non áp dụng chương trình giáo dục sớm Montessori với môi trường học tập và những giáo cụ học tập chuyên nghiệp, cùng đội ngũ giáo viên có trình độ, ba mẹ cũng có thể tự áp dụng chương trình giáo dục này tại nhà cho con theo những cách đơn giản sau:

• Dạy trẻ tự làm những công việc cá nhân như: mang giày dép, mặc quần áo, đánh răng, sắp xếp giày dép, đồ chơi,… Cần lưu ý những bài học nên phù hợp với độ tuổi và khả năng của bé, không nên bắt ép bé khi bé chưa có khả năng thực hiện.
• Để bé vận dụng đủ 5 giác quan trong cuộc sống hằng ngày thông qua những bài học như:
  • Xúc giác: Cho bé tiếp xúc và cảm nhận, phân biệt các bề mặt khác nhau (nhẵn mịn, sần sùi,…)
  • Thị giác: Dạy bé cách phân biệt màu sắc, hình dáng,…
  • Thính giác: Cho bé tiếp xúc với những âm thanh, âm nhạc phù hợp với lứa tuổi.
  • Khứu giác: Sử dụng ống khứu giác để dạy bé nhận biết các mùi khác nhau.
  • Vị giác: Sử dụng giáo cụ lọ vị giác để dạy bé cách nhận biết các vị khác nhau.
• Trong chương trình giáo dục sớm Montessori, khả năng ngôn ngữ sẽ được chú trọng phát triển. Ba mẹ nên rèn luyện cho trẻ cả 4 kĩ năng nghe – nói – đọc – viết bằng các hoạt động nhận biết mặt chữ, tô màu tranh,…
• Giáo dục sớm theo phương pháp Montessori, ba mẹ đã có thể dạy con học toán bằng cách cho con tiếp xúc với những biểu tượng toán học và thực hiện các phép tính đơn giản.
• Một trong những bài học phổ biến trong chương trình giáo dục Montessori là cho bé tiếp xúc với hình ảnh của những nền văn hóa khác nhau, hình ảnh về cờ, động vật, thực vật, núi, sông,… và những bài hát.

Kết luận

Chương trình giáo dục sớm Montessori là một chương trình giáo dục đề cao sự phát triển tự nhiên và tự lập của bé. Với những nguyên tắc cũng như nội dung giáo dục hiện đại, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho sự phát triển toàn diện của bé, sớm phát hiện và phát huy những tiềm năng của bé ngay từ giai đoạn đầu. Chương trình giáo dục sớm Montessori phù hợp với hầu hết trẻ đang trong giai đoạn 0-6 tuổi.

Để cập nhật thêm nhiều kiến thức hữu ích về giáo dục sớm và các nuôi dạy con, hãy truy cập website của Parent Coach Thanh Nguyễn – Chuyên gia giáo dục sớm, Nhà sáng lập phương pháp giáo dục sớm PF2B!