Ba mẹ có biết cách giúp chuyển giấc ở trẻ sơ sinh dễ dàng hơn?

Chuyển giấc ở trẻ sơ sinh là một vấn đề khiến rất nhiều ba mẹ đau đầu. Đây là một trong những biểu hiện thông thường ở trẻ sơ sinh, tuy nhiên nếu ba mẹ có kiến thức về giấc ngủ của trẻ, ba mẹ có thể giúp con tự chuyển giấc nhẹ nhàng hơn và có giấc ngủ sâu hơn, ngon hơn, tạo điều kiện phát triển tốt hơn. Hãy cùng Parent Coach Thanh Nguyễn tìm hiểu những kiến thức về giấc ngủ của trẻ sơ sinh và cách giúp bé tự chuyển giấc dễ dàng hơn.

Những điều cần biết về chu kỳ ngủ của trẻ sơ sinh

Giấc ngủ của trẻ sơ sinh là một phần rất quan trọng trong sự phát triển của trẻ. Trẻ sơ sinh dành hầu hết thời gian trong một ngày để ngủ, và thời gian này cũng chính là lúc cơ thể bé có những sự thay đổi và phát triển. Ở mỗi giai đoạn phát triển, trẻ sẽ cần thời gian ngủ khác nhau. Ví dụ trẻ sơ sinh từ 0-3 tháng cần đến 16-18 giờ mỗi ngày để ngủ, trong khi trẻ 9 tháng tuổi chỉ cần 14-15 giờ mỗi ngày để ngủ.

Ba mẹ cần trang bị đầy đủ những kiến thức về giấc ngủ của trẻ sơ sinh để có thể giúp trẻ có giấc ngủ chất lượng hơn, tạo tiền đề phát triển tốt hơn ở giai đoạn này. Trong phần này, chúng ta sẽ tìm hiểu về các chu kỳ ngủ quan trọng của trẻ sơ sinh và những điểm đặc biệt mà bạn cần phải biết về chuyển giấc ở trẻ sơ sinh.

Giấc ngủ của trẻ sơ sinh được chia thành hai loại chính: giấc ngủ nhanh (REM – rapid eye movement) và giấc ngủ chậm (Non-REM – non-rapid eye movement).

• Giấc Ngủ Nhanh (REM): Đây là loại giấc ngủ nông, trong đó trẻ có thể mơ thấy những hình ảnh và mắt cử động nhanh. Giấc ngủ REM chiếm khoảng một nửa thời gian ngủ của trẻ, và trong thời gian này, bé ngủ nông và dễ bắt đầu tỉnh giấc.
• Giấc Ngủ Chậm (Non-REM): Giấc ngủ này bao gồm 4 giai đoạn chính.
  • Giai Đoạn 1: Buồn ngủ: Trẻ có thể có các dấu hiệu như mí mắt sụp xuống hoặc chớp liên tục, và họ có thể ngủ gà ngủ gật. Giai đoạn này kéo dài khoảng 10 phút đầu của giấc ngủ.
  • Giai Đoạn 2: Giấc ngủ nông : Trẻ vẫn có thể có cử động, giật mình, vặn mình hoặc rên. Đây là giai đoạn từ phút thứ 10 đến phút thứ 20 của giấc ngủ.
  • Giai Đoạn 3: Ngủ sâu: Trẻ im lặng và không có cử động. Giai đoạn này kéo dài từ phút thứ 20 đến phút thứ 30.
  • Giai Đoạn 4: Ngủ rất sâu: Trẻ vẫn ở trong trạng thái im lặng và không có cử động.

Giấc ngủ của trẻ sơ sinh diễn tiến tuần tự qua 4 giai đoạn non-REM, sau đó quay lại giai đoạn 2 và chuyển sang giấc ngủ REM. Mỗi giấc ngủ có thể có một hoặc vài chu kỳ ngủ non-REM. Trong vài tháng đầu, trẻ sơ sinh có thể bị giật mình khi chuyển từ giai đoạn ngủ sâu sang ngủ nông, và điều này có thể làm cho việc chuyển giấc ở trẻ sơ sinh trở nên khó khăn.

Tại sao trẻ sơ sinh không thể tự chuyển giấc

Chuyển giấc ở trẻ sơ sinh là một giai đoạn khiến ba mẹ cực kỳ đau đầu bởi vì nó diễn ra rất khó khăn, bé quấy khóc rất nhiều giữa những chu kỳ ngủ. Như đã phân tích ở phần trên thì phần lớn thời gian bé dành cho giấc ngủ REM, do đó bé rất dễ thức giấc và giấc ngủ không được sâu, ngủ động,… Trong phần này, chúng ta sẽ khám phá các lý do khiến trẻ sơ sinh gặp khó khăn trong việc chuyển giấc và cách giúp bé có một giấc ngủ tốt hơn.

Có 2 nguyên nhân chính khiến quá trình chuyển giấc ở trẻ sơ sinh diễn ra khó khăn, bao gồm nguyên nhân khách và nguyên nhân chủ quan:

Nguyên nhân khách quan:

• Bé vẫn còn quá nhỏ, giấc ngủ sinh lý chưa ổn định khiến bé không thể tự chuyển giấc, thường quấy khóc giữa những giai đoạn ngủ khác nhau.
• Nếu bé vẫn chưa thể tự ngủ thì việc bé tự chuyển giấc hầu như là không thể.

Nguyên nhân chủ quan:

• Một số trường hợp, trẻ sơ sinh không thể tự chuyển giấc là do cách chăm sóc không đúng cách của cha mẹ. Điều này có thể bao gồm việc đặt bé vào giường khi còn quá tỉnh táo hoặc không tạo ra môi trường ngủ thích hợp cho bé.
• Sau mỗi giấc ngủ, trẻ sơ sinh sẽ dành thời gian để bú, đây là lúc mà trẻ nạp đầy đủ chất dinh dưỡng và năng lượng để có thể tiếp tục quá trình phát triển. Tuy nhiên, nếu trẻ chưa được bú no thì cũng là một trong những nguyên nhân khiến trẻ không thể chuyển giấc.
• Sau khi bé bú no, mẹ cần vỗ đầy hơi cho trẻ trước khi cho trẻ ngủ tiếp. Nếu mẹ không thực hiện bước này kỹ sẽ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của bé.
• Một số trẻ phát triển thói quen xấu khi ngủ, ví dụ như bú ngón tay hoặc dựa vào sự yêu thương và an ủi từ cha mẹ để chuyển giấc. Những thói quen này có thể làm cho việc tự chuyển giấc trở nên khó khăn.

Hướng dẫn tự chuyển giấc ở trẻ sơ sinh

Tự chuyển giấc ở trẻ sơ sinh có thể là một thách thức đối với cha mẹ, nhưng có một số cách giúp bé phát triển thói quen ngủ tốt và tự chuyển giấc một cách dễ dàng. Dưới đây là một số hướng dẫn để trẻ sơ sinh có thể tự chuyển giấc một cách nhẹ nhàng và dễ dàng hơn:

Tạo điều kiện tốt cho giấc ngủ của bé

• Ăn uống: Đảm bảo rằng trẻ được ăn uống đủ trước khi đi ngủ. Bé không nên đói, nhưng cũng không nên quá no. Điều này giúp tránh việc bé thức giấc vào đêm để đòi bú. Đặc biệt vào buổi tối, hãy đảm bảo rằng bé đã ăn đủ và không cần bú thêm.
• Môi Trường Ngủ: Tạo một không gian ngủ tốt cho bé. Đảm bảo phòng ngủ yên tĩnh, thoáng mát, và tối. Sử dụng một chiếc giường nệm thoải mái cho bé để giúp bé cảm thấy an toàn.
• Thiết Bị Điện Tử: Tránh cho bé tiếp xúc với các thiết bị điện tử ít nhất 1-2 giờ trước khi đi ngủ. Ánh sáng xanh từ các thiết bị này có thể làm bé khó có cảm giác buồn ngủ. Hãy thay bằng các hoạt động thư giãn như đọc sách hoặc xem tranh truyện.
• Đồ Ngủ: Mặc cho bé đồ ngủ rộng rãi và thoải mái. Nếu có thể, hãy sử dụng đồ ngủ khác biệt với đồ mặc ban ngày để bé có thể phân biệt giữa giờ ngủ và giờ thức.
• Nhiệt Độ và Độ Ẩm: Đảm bảo rằng nhiệt độ phòng và độ ẩm phù hợp. Trẻ thường thoải mái ở nhiệt độ từ 20-22 độ C và độ ẩm khoảng 40-60%.

Dạy bé biết phân biệt giữa ngày – đêm

• Thời Gian Ban Ngày: Vào ban ngày, chơi và tương tác nhiều với bé. Để bé tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên và âm thanh. Mở rèm cửa sổ và để ánh sáng tự nhiên vào phòng khi bé thức dậy vào buổi sáng.
• Thời Gian Ban Đêm: Vào ban đêm, duy trì không gian yên tĩnh, ít ánh sáng. Tránh các hoạt động vận động mạnh và thay vào đó, hãy đọc sách hoặc massage nhẹ bụng bé để tạo sự thư giãn và chuẩn bị bé cho giấc ngủ.

Dạy bé tự ngủ

Giai đoạn chuyển giấc ở trẻ sơ sinh khó có thể diễn ra dễ dàng nếu bé chưa có khả năng tự ngủ. Ba mẹ có thể dạy cho con cách tự ngủ từ rất sớm, tuy nhiên giai đoạn vàng để dạy con là khi bé đạt khoảng 6-8 tuần tuổi, bạn có thể bắt đầu dạy bé tự ngủ bằng cách:

• Thời Gian Ngủ Cố Định: Cho bé lên giường khi thấy bé buồn ngủ (như liên tục chớp mắt, ngáp). Đảm bảo giữ cho bé trong các khung giờ ngủ cố định để bé hình thành thói quen ngủ tốt và giới hạn việc bé tỉnh dậy vào ban đêm.
• Thói Quen Trước Ngủ: Thực hiện các thói quen trước khi đi ngủ, chẳng hạn như đọc sách, hát ru, xoa lưng bé, hoặc vỗ nhẹ mông bé. Hãy tránh thói quen ru trẻ ngủ trên tay rồi mới đặt xuống nôi, vì điều này có thể làm bé phụ thuộc vào sự hiện diện của bạn để ngủ. Thay vào đó, hãy đặt bé vào giường khi bé còn tỉnh, sau đó đọc sách hoặc hát ru bé ngủ.

Nếu bé dưới 4 tuần tuổi, ba mẹ cũng có thể dạy cho con cách tự ngủ bằng cách áp dụng phương pháp 4S/5S, tuy nhiên sẽ có chút khó khăn hơn so với giai đoạn bé đạt 6-8 tuần tuổi.

Áp dụng quy tắc “nút chờ”

Quy tắc “nút chờ” là một trong những quy tắc dạy con thú vị và hiệu quả đã được rất nhiều phụ huynh áp dụng thành công. Và quy tắc này cũng có thể áp dụng quá trình chuyển giấc ở trẻ sơ sinh để trẻ có thể học cách tự chuyển giấc dễ dàng. Nút chờ là cụm từ dùng để chỉ khoảng thời gian mà ba mẹ quan sát để tìm ra nguyên nhân mà bé quấy khóc trước khi can thiệp, dỗ dành bé.

Để áp dụng quy tắc “nút chờ” vào giai đoạn chuyển giấc ở trẻ sơ sinh, ba mẹ không nên can thiệp ngay lập tức khi con quấy khóc giữa các giai đoạn chuyển giấc. Thời gian lý tưởng cho nút chờ là 5 phút, ba mẹ có thể chờ ít hơn hoặc nhanh hơn. Khi áp dụng nút chờ, trẻ có thể học được cách tự kết nối giấc ngủ của mình mà không cần sự hỗ trợ từ ba mẹ. Nếu trẻ vẫn khóc hơn 5 phút, ba mẹ cần can thiệp bởi vì rất có thể bé đang gặp một vấn đề gì khác.

Kết luận

Chuyển giấc ở trẻ sơ sinh sẽ trở nên dễ dàng hơn nếu ba mẹ có đủ kiến thức về giấc ngủ của bé. Bài viết trên đã cung cấp những kiến thức cần có về chuyển giấc ở trẻ sơ sinh cũng như những cách giúp trẻ có thể tự chuyển giấc nhẹ nhàng hơn.

Bên cạnh vấn đề về giấc ngủ của bé, ba mẹ cũng cần phải trang bị các kiến thức về giáo dục sớm để đảm bảo có thể mang đến cho trẻ một môi trường phát triển toàn diện nhất. Ba mẹ có thể tham khảo về khóa học thai giáo toàn não, đọc sách toàn não ngôn ngữ Anh và đọc sách toàn não ngôn ngữ Việt thuộc chương trình giáo dục sớm PF2B – chương trình giáo dục sớm đầu tiên và duy nhất kích hoạt khả năng đọc chữ và sách đa ngôn ngữ cho trẻ ngay từ giai đoạn bào thai tới 6 tuổi với lộ trình bài bản chuẩn Khoa Học Não Bộ Brain Rule.